Page 31 - 15. sayı
P. 31
SAYFA 30 • SOSYAL HİZMET MAGAZİN • GÜNCEL • MART 2022 • 15. SAYI
Dünyada okullarda sosyal çalışma uygulaması Ülkemizde üniversitelerin sosyal hizmet bölümlerinde
kapsamında okul sosyal çalışmacıları görev almaktadır. okutulan derslerden biri de okul sosyal hizmeti dersidir.
Örneğin Amerika’da 9000’den fazla sosyal çalışmacı, Bölümden mezun olan öğrenciler bu alanda gerekli
okullarda görev yapmaktadır. Resmi olmayan ilk eğitimi alırken ne yazık ki istihdam imkânı
bağımsız uygulamalar; 1906 -1907 eğitim-öğretim bulamamaktadırlar. Ülkemizin geleceği olan çocukların
yılında New York, Boston ve Hartfort kentlerinde vakitlerinin önemli bir kısmını geçirdikleri okul
başlatılmıştır. 1930’larda okul danışmanları gibi okul ortamlarında sosyal çalışmacıların desteğini
sosyal çalışması da bir artış göstermiştir.1940-1960 görememeleri ne yazık ki üzücü bir durum olarak
yılları arasında okullarda öğretmenler ve diğer okul karşımıza çıkmaktadır. Dünya sağlık örgütü (WHO)
çalışanları ile işbirliği ve iletişim içerisinde sosyal kişisel sağlığı, "Sadece hastalıkların ve rahatsızlıkların olmayışı
çalışma (bireyle çalışma) (social case work) değil, bir bütün olarak fiziki, ruhi ve sosyal açıdan iyi olma
uygulamaları başlatılmıştır. 1960’larda sosyal hali" olarak açıklar. Bu açıdan bakıldığında bir bireyin
çalışmacılar okullarda eğitim politikalarının biyolojik sağlığı bozulduğunda akademik başarısında
geliştirilmesinde görev almışlardır (Duyan & Özbesler, yaşanan düşüş, sosyal sağlığında meydana gelecek
2009). bozulmada da görülecektir.
Ülkemizdeyse okul ortamlarında sosyal çalışma Okul ortamlarında sosyal çalışmacılar arabuluculuk
uygulamalarıyla ilgili çabalar olmuştur. 1983’te Beşinci (mediator), savunuculuk (advocator), olgu yönetimi (case
Beş Yıllık Kalkınma Planı Özel İhtisas Komisyonu management) gibi rolleri sıklıkla kullanan
Raporu’nda, okullarda rehberlik ve psikolojik danışma profesyonellerdir (Turner 2005: 332; Jonson-Reid ve diğ.
hizmetlerinin “Okul Sosyal Hizmeti” adı altında 2004: 6). Bu rollere ek olarak öğrencilerin akademik
psikolog, hekim, rehberlik ve psikolojik danışman ve başarısızlıklarını önleme, okula düzenli olarak
sosyal çalışmacıdan oluşan bir ekip tarafından devamlarının sağlanması, desteklenmesi ve erken yaşta
verilmesi yönünde hazırlık yapılması öngörülmüştür. okulu terk etmenin dolayısıyla yoksulluğun önlenmesi,
Ayrıca 17.04.2001 tarih ve 24376 sayılı Resmi istismar durumları, özkıyım girişimleri yönünde ailelerle ve
Gazete’de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Rehberlik öğrencilerle çalışma gibi roller de sayılabilir. Okulun erken
ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliği’nde terki konusunda yapılan bir araştırmaya göre Türkiye’de
rehberlik araştırma merkezlerinde sosyal çalışmacıların bu oran 2009’da %44,3 iken 2012 yılında %39,6 olarak
görev almaları ile ilgili bir düzenleme yapılmıştır. Fakat meydana gelmiştir (Özkan & Selcik, 2016).
bugüne kadar sosyal çalışmacıların okul ortamlarında
istihdam edilmeleri söz konusu olmamıştır (Duyan & Okul sosyal çalışma uygulaması öğrenciler için koruyucu,
Özbesler, 2009). önleyici, destekleyici çalışmaları kapsamaktadır. Var olan
risklerden çocuğu korumak için mikro, mezzo ve makro
düzeyde önlemler alır. Ancak ne yazık ki günümüzde
sosyal çalışmacının devreye girdiği an, çocuğun zarar
gördüğü an olmaktadır. Bu üzücü durumlar yaşanmadan
sosyal çalışmacıların okullarda çocukların sosyal
sağlığına yönelik yapacağı çalışmaları kısaca şöyle
sıralayabiliriz:
- Öğrencilerin içinde bulunduğu gelişme çağına uygun
olarak arkadaş çevresi, sınıf ortamı ve derslerinde
yaşadıkları zorlukları psikososyal açıdan değerlendirebilir,
öğrencinin kendini keşfetmesi ve güçlü yönlerini fark
etmesi için yardımcı olurlar. Sosyal çalışmacı burada
rehberlikten daha öteye gider ve gerçek mesleki rolünü
kullanır ve öğrencinin kendi güçlü yönlerini tanıması için
kendisine yardımcı olur.
W W W . S A B E V . O R G . T R / S O S Y A L - H İ Z M E T - M A G A Z İ N • S H M A @ S A B E V . O R G . T R
