Page 19 - 15. sayı

SAYFA 18 • SOSYAL HİZMET MAGAZİN • GÜNCEL • MART 2022 • 15. SAYI

güncel görüntülerini ortaya koymaya, böylece yaşlanma daha alçak”, “daha iyi veya daha kötü” görünmelerini
ve yaşlılık üzerine görüşlerin değişimine yardımcı sağlayan farklılıklar olduklarını kabul ediyor.
olmaya çalışmaktadır hem de kalıcı tutumlarla
bağlantılı yaşlanma ve yaşlılık tasavvurlarını Farklı zamanlarda, sosyal eşitsizliğin farklı
keşfetmeye çalışmaktadır. varyasyonlarına rastlanmıştır. Sosyal eşitsizliklerin “doğal”
olduğu iddia edilmiştir. Bunun klasik örneği erkeğin
GeroAtlas’ın ilk etabının sonuna gelindiğinde, Yüksek kadından üstün olduğunu kabul eden, bazılarının
Öğretim Kurumu’na (YÖK) gerontoloji bölümü yönettiğini ve diğerinin yönetildiğini söyleyen
kurulması için dilekçe verildi. Bir kadar yıl sonra Aristoteles’tir. Orta çağda ve yeni çağın başlangıcında,
Akdeniz Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Avrupa'da Hıristiyan teolojisi ve felsefesi, Tanrı'nın verdiği
bünyesinde Türkiye’nin ilk Gerontoloji Bölümü kuruldu. ve Tanrı'nın istediği eşitsizlik anlamında insanların doğal
Bu, GeroAtlas’ın önemli katkılarından biridir. Bugün eşitsizliğini savunmuştur. Örneğin, yaşlı bireylerin veya
Akdeniz Üniversitesi Gerontoloji Bölümü Sağlık Bilimleri kadınların yasal statüsü topluma göre farklıydı, yani
Fakültesi bünyesinde eğitimini sürdürmektedir. biyolojik kriterlerin belirli biçimleri aynı haklarla
ilişkilendirilmemiştir. Dolayısıyla “doğal eşitsizlik” ya da
GeroAtlas yaşlılığın hastalık, yoksulluk, bakıma “Tanrı'nın isteği olan eşitsizlik”, sosyal eşitsizliğin tarihsel
muhtaçlık, yalnızlık gibi olgularla ilişkilerini ve bunların biçimleri olarak her yerde aynı değildi. Bugün de yaşlılık
ardındaki nedenleri araştırmaktadır. Belli bir açıdan sosyal eşitsizlik faktörlerinden biri olarak her toplumda
bakıldığında yaşlı insana yeni etiketler, yeni klişeler aynı sonuçları yaratmıyor. Bu yüzden GeroAtlas’ta,
atfedilmesine karşı bir önlem veya tepki olarak da kabul yaşlılığın topluma ve kültüre bağlı sosyal eşitsizliklere yol
edilebilir. Bir başka deyişle: GeroAtlas, Türk açan bir yaşam dönemi olduğu kabul edilmektedir.
toplumunda yaşlılık ve sosyal eşitsizlik arasındaki
ilişkileri keşfetmektedir. Örneğin genç ve yaşlı Yaşlılıkta sosyal eşitsizliği belirlemek için toplum
kavramları, sadece insanların arasındaki benzerliği ya üyelerinin daha iyi veya daha kötü görünme biçimleri
da farklılığı değil, aksine “daha iyi veya daha kötü” hakkında bilgi veya varsayımlara ihtiyacımız vardır.
anlamındaki değerlendirmelere dayanıyor. Bu tür GeroAtlas’ta sosyal eşitsizliğe etkisi az faktörler şunlardır:
değerlendirici, anlam yükleyici karşılaştırmalara sosyal Sosyal eşitsizlik yapıları karmaşık ve çeşitlidir. Mesleki ve
eşitsizlik diyoruz. GeroAtlas, yaşlılıktaki farklılıkların sınıfa özgü koşullar, sosyokültürel ve refah devletine özgü
sosyal yapılardan kaynaklandığını ve sosyal faktörler yaşlılıkta eşitsizlik yaratmaktadır. Meslek,
eşitsizliklerin, bunların ömür boyu devam eden yaşlılıkta sosyal eşitsizliği belirleyici bir kategori değildir.
etkilerinden ortaya çıktıkları tezinden hareket ederek, Dikey sosyal hiyerarşiler ve statü tutarlılıkları, yaşlılıkta
yaşlılık ve sosyal eşitsizlik arasındaki bağlantıları objektif yaşam koşullarını tanımlamak için uygun
keşfetmeye çalışıyor. Öte yandan yaşlılıkta, farklı çevre kategoriler değildir. Yaşlılıkta dış koşulların gücü, katman
koşullarının, örneğin ikamet koşulları, fırsat yapılarının, ve sınıf modellerinde varsayıldığından daha düşüktür.
kültürel faktörlerin de sosyal eşitsizlik faktörleri olarak
yaşlılığa etkilerini dikkate alıyor.

GeroAtlas’ın perspektifinde sosyal eşitsizlik, yaşam
koşullarındaki farklılıklardan ve yaşam tasarımı için
mevcut kaynaklara sahip olma farklılıklarından ileri
geliyor. Bu kaynaklar, örneğin eğitim, meslek ve iş, gelir
ve servet, yasal talepler ve kamusal alanlara erişim ile
ilişkili olarak inceleniyor. Bunlar yaşlılıkta sosyal
eşitsizliğin göstergeleri olarak yaşam durumunun belirli
yönlerini belirtme açısından uygun, gözlemlenebilir
özellikler olarak dikkate alınıyor. Sosyal eşitsizliklerin,
yaşlı insanları da birbirlerinden “daha yüksek veya

W W W . S A B E V . O R G . T R / S O S Y A L - H İ Z M E T - M A G A Z İ N • S H M A @ S A B E V . O R G . T R