Page 8 - SHMA 18. Sayı

SAYFA 7 • SOSYAL HİZMET MAGAZİN • GÜNCEL • ARALIK 2022 • 18. SAYI

Bu hastalık grupları arasında semptomların ve ·Yaklaşık 12 aylık olana kadar el, kol, baş
şiddetlerinin büyük varyasyon göstermesi hareketleri (jestleri) çok az görülür veya hiç
hastalıkların etkili bir şekilde ayrıştırılabilmesine engel görülmez,
olmaktaydı. Akıl Hastalıkları Teşhis ve İstatistiksel ·Yaklaşık 15 aylık olana kadar diğer insanlarla
Rehberi’nin 5. Baskısında (DSM5; www.dsm5.org) bu ilgilerini çeken şeyleri paylaşmama (örneğin hoşuna
varyasyonun ortadan kaldırılması amacıyla PDD giden bir şeyi göstermeme),
başlığı altında farklı tanımlarda hastalık grupları ·Yaklaşık 18 aylık olana kadar el ile bir şeyi
yerine, daha geniş bir kategoride tüm temaları göstermeme,
değerlendirerek Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB, ·Yaklaşık 24 aylık olana kadar başka insanların
Autism Spectrum Disorder - ASD) olarak üzülmesi veya incinmesini fark etmeme,
kavramsallaştırılmıştır. Bu yenileme ile teşhis kriterleri
de değişmiş, ana bozukluklar grubu 2’ye ·Yaklaşık 36 aylık olana kadar diğer çocuklar fark
düşürülmüştür (sosyal iletişim ve tekrar eden etmeme ve onlarla oyun oynamama,
davranışlar). OSB teşhisi artık hastanın sosyal iletişim ·Yaklaşık 48 aylık olana kadar oyun oynarken başka
başlığında en az 3 ve kısıtlı ilgi/tekrar eden biri gibi davranma, rol yapma (süper kahraman,
davranışlarda en az 2 belirti göstermesi ile öğretmen gibi) görülmemesi,
konulabilmektedir. Bunlara ek olarak duyusal girdilere ·Yaklaşık 60 aylık olana kadar şarkı söyleme, dans
aşırı tepki veya çevreden gelen duyusal verilere etme veya rol yapma görülmemesi.
olağandışı ilgi davranışları da eklenmiştir. Ayrıca 3
yaşından küçük çocuklarda sözlü ve sözsüz OSB hastalarının davranış veya ilgileri de
iletişimlerde sorun yaşayarak sosyal ilişkilerini negatif normalden farklı olabilir. Bu farklı
yönde etkileyen, ancak tekrar eden davranışlar davranış ve ilgileri OSB hastalarını,
göstermedikleri için OSB teşhisi konulamayan
çocuklar için yeni bir tanım olan Sosyal İletişim yalnızca sosyal iletişim problemi
Bozukluğu (SİB, Social Communication Disorder – olanlardan ayırmaktadır. OSB
SCB) ortaya çıkmıştır. Yapılan teşhisin doğrulanması hastalarında görülen kısıtlı veya tekrar
amacıyla farklı klinik muayeneler ile nöbet, dikkat eden davranışlar şu şekildedir;
eksikliği hiperaktivite bozukluğu, anksiyete,
depresyon ve gastrointestinal sorunlar gibi durumların
elenmesi önerilmiştir (Tablo 1). ·Oyuncak veya objeleri belirli bir sıraya dizmek ve
bu düzen bozulduğunda üzülmek,
·Bazı kelime veya kalıpları sürekli tekrar etmek
OSB Semptomları
(ekolali),
·Oyuncaklarla her seferinde aynı şekilde oynamak,
OSB hastaları için sosyal iletişim ve etkileşim zorlu
·Bazı objelerin belirli kısımlarına odaklanmak
süreçler olabilmektedir. OSB hastaları ile ilgili sosyal (örneğin bir oyuncak arabanın tekerleri),
iletişim ve etkileşim karakteristikleri şu şekildedir;
·Ufak değişikliklerden üzülmek,
·Obsesif ilgilere sahip olmak,
·Göz kontağı kurmaktan çekinme,
·Belirli rutinleri takip etmek zorunda hissetmek,
·Yaklaşık 9 aylık olana kadar ismine tepki vermeme, ·El çırpmak, vücudu ile yuvarlanmak veya kendi
·Yaklaşık 9 aylık olana kadar mutluluk, üzüntü, öfke
etrafında daire şeklinde dönmek,
veya şaşırma gibi yüz ifadelerini göstermeme, ·Objelerin seslerine, tatlarına, görünüşlerine veya
·Yaklaşık 12 aylık olana kadar etkileşimli oyunlar
hislerine normal olmayan tepkiler vermek.
oynamama,

W W W . S A B E V . O R G . T R / S O S Y A L - H İ Z M E T - M A G A Z İ N • S H M A @ S A B E V . O R G . T R